Toerisme en Thailand

Ik heb diverse mensen op beide continenten hartverzakkingen bezorgd met de mededeling dat ik in mijn eentje naar Thailand ging, maar ik heb het toch gedaan en het zelfs overleefd, getuige deze blog. Ik hou van reizen en toerist zijn, maar ik ben zo’n typische paradoxtoerist, die het liefst eigenlijk geen toerist wil zijn en vooral niet in de stroom van het massatoerisme terecht wil komen. Dit is natuurlijk heel paradoxaal, want ik ben zelf een toerist en door de niet-toerische plekken op te zoeken, maak ik ze natuurlijk automatisch toeristisch doordat ik er zelf als toerist ben, maar alle paradoxen ten spijt: ik voel mijn bloeddruk stijgen als ik omringd ben door te grote hordes toeristen met enorme fotocamera’s .
Hoewel het in Phuket in Thailand een lastige missie was om het massatoerisme te vermijden, heb ik mijn best gedaan. Ik ben gaan couchsurfen in Kathu, een klein dorpje op Phuket, waar ik heb gelogeerd bij een Russisch meisje, Julia, dat in Thailand woont en werkt. Het was echt enorm gezellig en hoewel zij overdag moest werken, hebben we de avonden over van alles en nog wat gekletst.
Alleen reizen is heel apart. Op het moment dat je geen doel voor jezelf hebt, gebeurt er ook helemaal niks (wat af en toe heel rustgevend kan zijn) en alleen jij beslist wat er precies op welk moment staat gebeuren. Mijn mensenkennis staat op scherp en onbewust schat ik iedereen in op mate van betrouwbaarheid. Gelukkig is het merendeel van de mensen betrouwbaar en heb ik geen nare ervaringen meegemaakt.
Julia raadde mij erg aan om naar Koh Phi Phi te gaan omdat daar de mooiste stranden van Thailand waren. Dat leek mij wel wat, dus besloot ik met de motorbiketaxi (achterop bij iemand op een scooter zitten en met waanzinnige snelheden je door het verkeer begeven, waardoor ik meestal maar mijn ogen heel hard dichtkneep en hoopte dat het gauw voorbij was) naar de haven te gaan, en daar (enorm afgezet door de mensen daar) voor een hoop geld (relatief dan) naar Phi Phi eiland te gaan. En daar ben ik tot een enorm schokkende ontdekking gekomen, waar ik tot nu toe nog nooit over had nagedacht.
95% van de toeristen gaat niet op vakantie om de cultuur, het land en de mensen te leren kennen, maar om ‘op vakantie’ te gaan. Dat ‘op vakantie’ gaan kan verschillende vormen aannemen: van superdeluxe resorts tot budgetbackpacken. 95% van de toeristen komt niet naar Azië omdat ze op zoek zijn naar bijzondere ervaringen buiten hun comfortzone of uitdaging die verder rijken dan een keer Thais te eten. Vakantie betekent: superbruin worden, feesten, stomdronken worden, kotsend op het strand liggen en ’s middags met een kater in de zee zwemmen. En Koh Phi Phi (geef ze eens ongelijk) voldoet in deze toeristen behoefte, want ik het nog steeds arme Thailand wordt elke manier van geld maken aangegrepen, zelfs als dat betekent dat je je eigen eiland moet verkrachten en moet laten overwoekeren door helverlichte tatooshops met veelbetekenende namen als ‘relax’ en ‘chill out’, kledingwinkels vol T-shirts met jolige uitdrukkingen en Thaise biermerken: zodat jij later thuis aan je vrienden kunt laten zien dat je aan de andere kant van de wereld en in een andere cultuur bent geweest. De hele grote grap is dat die ‘andere cultuur’ in ieder geval niet te vinden is op Koh Phi Phi. Het is in ieder geval niet de Thaise cultuur die je meemaakt op dit voor toeristen ingerichte eiland.
De internetcafé’s worden afgewisseld door de vele reisbureau’s die allemaal soortgelijke tours verkopen: ‘lazy diving tour! Sleep till late and join us for a lazy diving afternoon trip to Monkey Island!’. Alles wat de Westerse tourist wil is hier te vinden: snorkeltours, duiktours, pannenkoeken, pizza, burgers, wireless internet, een supermarket, witte stranden en eindeloos veel drank en strandtenten. Sterker nog: in de strandtenten worden alle fantasieën waargemaakt waar de doorsnee bachelorpartyganger in Europa alleen van kan dromen. Top 40 muziek bonst keihard uit diverse luidsprekers van de strandtenten en in de heftige concurrentie van de bars om de meeste gasten wordt er allerlei grof geschut ingezet. Een populaire manier is om toeristen zelf voor ambassadeur van de club te laten spelen in ruil voor gratis drank. Een ander populaire druk is fluorescerende bodypaint zodat bonkige dronken jongens elkaar met penissen en obscure teksten kunnen bekladden en meisjes giechelend elkaars wangen versieren met kattensnorharen of bloemetjes. Andere mogelijkheden zijn vuurshows, lichtgevende lampionnen en eindeloos veel georganiseerde drankspelletjes waarbij er mensen zijn die werkelijk álles doen voor gratis drank.
De glimlach die iedereen zo blij doet uitroepen ‘Thai people are sooooo nice!’ is volgens mij niet zo simpel en onschuldig als hij lijkt. Thailand staat bekend als ‘land of the smile’ en niets is zo onbeleefd als in het openbaar je emoties niet kunnen beheersen en je ongenoegen tonen, dus glimlachen ze vriendelijk naar zelfs de meest stompzinnig beschilderde brallende toerist die al zeven keer over dezelfde strandstoel is gestruikeld. Maar er zit meer achter: frustratie over hetzelfde werk iedere avond moeten doen, en niet zoals de toeristen een oneindige voorraad bahts uit de ATM kunnen plukken, frustratie over de afhankelijkheid van deze toeristen die Mallorca zoeken in Azië en dat hier in Koh Phi Phi gevonden lijken te hebben en om aan hun facebookvrienden te laten zien wat voor geweldig leven ze wel niet hebben, om de 3 seconden een foto nemen, het liefst met zichzelf prominent glimlachend in het midden.
Ineens besef ik dat een deel van de misverstanden in de wereld komt door het enorm verknipte beeld van de Westerse wereld dat de Aziaten hier krijgen, waardoor ik ineens een klein beetje iets begin te begrijpen van de haat die er af en toe is. Een jongen uit mijn hostel werd bijna vermoord door een dolgedraaide Thai die zonder reden ineens superagressief werd en ik zag hoe een totaal ladderzatte toerist in zijn kruis werd getrapt door een glimlachende Thai toen hij dacht dat niemand keek.
Terwijl reizen steeds gemakkelijker wordt en voor iedereen met een beetje geld het vliegtuig pakken haast net zo normaal is als met de trein gaan, zoeken de meeste toeristen angstvallig hun eigen comfortzone op in het verre vreemde Azië en begeven de meeste zich door Azië zonder ook maar één stap buiten hun toeristische enclave te zetten. Aan hun vrienden thuis laten ze de ‘Thaise cultuur’ zien: “kijk, hier rijd ik op een olifant” en “hier ben ik op strand zus en zo met prachtige natuur” en “hier maak ik een jungletour en lijk ik heel avontuurlijk” terwijl in werkelijkheid (maar dat zie je niet op de foto) de backpacker vergezeld door honderd backpackerskopieën van hemzelf.
Ik zou zo graag aan de Thai de andere kant van Europa laten zien. Dat heus niet heel Europa bestaat uit een stel oversexte kleuters die als hijgende puppie’s gretig de gratis drank naar binnenklokken en intens genieten van de meest stompzinnige muziek en zo mogelijk nog stompzinnigere drinking games.
Ach, misschien schrijf ik dit ook zo vurig omdat ik stiekem jaloers ben op de kinderlijke blijheid van Rafael (mijn kamergenoot op Koh Phi Phi die al 36 dagen op dit eiland doorbrengt) als hij op mij af komt rennen en trots vertelt over de emmer gratis drank die hij heeft gewonnen. En misschien ben ik ook wel heel elitair om dit allemaal zo te bekritiseren, maar volgens mij is hier echt wat aan de hand en in meer boeken die ik nu over Azië of over Islamisering aan het lezen ben, zijn dit soort dingen aan de orde.
Gelukkig heb ik ook nog mijn eigen pad kunnen volgen en ben ik de laatste dag naar het meest afgelegen strand vertrokken in een totaal gammele bus. Omdat mijn tentamens eraan komen, heb ik een hutje aan het strand geleerd en werd ik in het dorp verbaasd aangekeken tussen alle Thai. Na duizend keer veel te veel geld te hebben betaald voor allerlei dingen omdat ik toerist was, werd ik een beetje moe en toen ik naar het vliegveld wou gaan per motorbiketaxi en de kokkin van het restaurantje waar ik had gegeten wou mij wel er naar toe brengen. Angstig dat ik weer enorm zou worden afgezet vroeg ik hoeveel het was. Ze moest heel hard lachen, zette mij achterop haar scooter, haalde halverwege haar zoontje nog van school en met wapperende haren en zonder helm reden we met z’n drieën door de zoete tropische natuur en het drukke Thaise verkeer. Aangekomen op het vliegveld had ik niet eens de tijd om geld te geven, maar dat was ook helemaal niet de bedoeling begreep ik uit haar blije glimlach. Glimlachend stapte ik ook het vliegtuig in op weg naar huis, en was ik blij dat ik Thailand met een warm hart gedag kon zeggen.